بررسی ماهیّت شیمیایی لیگنین و ارتباط آن با فراسنجه های تجزیه پذیری شکمبه ای واریته های جو در گوسفند

این آزمایش به منظور تعیین فراسنجه های تجزیه پذیری شکمبه ای ماده ی خشک، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و اسیدی و لیگنین 11 واریته ی جو در ایران که شامل صحرا، نصرت، نیمروز، یوسف، کویر، ماکویی، فجر30، والفجر، ریحان03، بهمن و uh-12، و بررسی ارتباط آن ها با دو ترکیب اسید هیدروکسی سینامیک (اسیدهای فرولیک و پاراکوماریک)، انجام شد. ابتدا محتوی ماده ی خشک و ترکیبات شیمیایی (پروتئین خام، نشاسته، خاکستر خام، چربی خام، الیاف نامحلول در شوینده های خنثی و اسیدی و لیگنین نامحلول در شوینده ی اسیدی، اسید فرولیک و پاراکوماریک) در واریته های مختلف تعیین شد. سپس به منظور تعیین فراسنجه های تجزیه پذیری شکمبه ای ماده ی خشک، الیاف نامحلول در شوینده های خنثی و اسیدی و لیگنین نامحلول در شوینده ی اسیدی از سه رأس گوسفند نژاد زل مازندرانی (تقریباً دو ساله با وزن 2 ± 35 کیلوگرم)، مجهز به فیستولای شکمبه ای در قالب طرح کاملاً تصادفی استفاده شد. سه گرم نمونه دانه ی جو در کیسه های نایلونی به قطر منفذ 5±40 میکرومتر و به ابعاد 14×7 سانتی متر در زمان های صفر، 1، 3، 6، 9، 12، 24، 36، و 48 ساعت شکمبه گذاری شدند. تنوع زیادی در محتوی ترکیبات شیمیایی در بین 11 واریته ی جو وجود داشت. نوع واریته ی جو اثر معنی داری بر فراسنجه های تجزیه پذیری ماده ی خشک، الیاف نامحلول در شوینده های خنثی و اسیدی و لیگنین نامحلول در شوینده ی اسیدی داشت. مقدار ماده ی خشک واریته های جو از 52/82 تا 35/97 درصد، با میانگین 94/89 درصد متغیر بود. ریحان03 در مقایسه با سایر واریته ها بیش ترین مقدار ماده خشک را به خود اختصاص داد (0001/0 > p). مقدار الیاف نامحلول در شوینده های خنثی و اسیدی و لیگنین نامحلول در شوینده ی اسیدی نیز به ترتیب از با 64/9 تا 34/27، و 03/2 تا 52/7 و 87/0 تا 03/3، با میانگین های 93/22، 23/6 و 17/2 درصد، متغیر بود و بیش ترین آن ها به ترتیب به واریته های بهمن و والفجر و نیمروز، و کم ترین آن ها به uh-12 تعلق داشت (0001/0 > p). بررسی دقیق تر این ارتباط با استفاده از تحلیل های همبستگی و رگرسیون نشان داد که ترکیبات دیواره ی سلولی به ویژه اسید فرولیک و پاراکوماریک و لیگنین نامحلول در شوینده ی اسیدی اثر منفی بر تجزیه پذیری دانه ی جو در نشخوارکنندگان داشت.